عدسي ساختمان شفاف و بدون رگ با قطر حدود 9 ميلي متر و ضخامت 4 ميلي متر است كه در قسمت مياني كره چشم قرار گرفته و باعث تمركز نور بر روي شبكيه ميشود. شبكيه لايه حساس به نور در چشم است كه پيامهاي بينايي را دريافت ميكند.در يك چشم طبيعي نور از عدسي عبور كرده و روي شبكيه متمركز ميشود. براي ايجاد يك تصوير دقيق، عدسي بايد شفاف باشد.
عدسي از آب و پروتئين ساخته شده و شفاف است تا نور بتواند از آن عبور كند. گاهي اوقات بخشي از اين پروتئينها تغيير يافته و منجر به كدورت قسمتهايي از عدسي ميشوند. در نتيجه نور به خوبي به شبكيه نميرسد و اختلال بينايي ايجاد ميشود كه اين پديده را آب مرواريد مينامند.
در مراحل اوليه كه تنها بخش كوچكي از عدسي كدر شده است شايد آب مرواريد مشكلي ايجاد نكند، اما در بيشتر مواقع اين روند ادامه مييابد و بخش بزرگي از عدسي كدر ميشود و بينايي را مختل ميسازد. سرعت پيشرفت آب مرواريد در بين افراد مختلف متفاوت است. آب مرواريد ناشي از افزايش سن به تدريج و طي چند سال پيشرفت مينمايد. آب مرواريد در افراد جوان و افراد ديابتي ممكن است به سرعت و طي چند ماه پيشرفت نمايد ولي سرعت پيشرفت آب مرواريد در هر فرد را نميتوان دقيقا پيشگويي كرد.
آب مرواريد از چشمي به چشم ديگر سرايت نميكند اگرچه افراد زيادي مبتلا به آب مرواريد در هر دو چشم هستند، ولي هميشه سرعت پيشرفت بيماري در دو چشم يكسان نيست. مطالب زيادي در مورد آب مرورايد ناشي از سن روشن شده است، اما هنوز هيچ علت قطعي براي آن مشخص نگرديده است. دانشمندان علل متعددي از جمله سيگار كشيدن، بيماري قند و تماس زياد با نور خورشيد را براي ابتلا به آن ذكر ميكنند.
الف- آب مرورايد ناشي از افزايش سن
عدسي نيز همانند ساير قسمتهاي بدن، در طول زندگي به رشد خود ادامه ميدهد و لايههايي به سطح خارجي آن اضافه ميشود كه با گذشت زمان لنز سخت ميشود و شفافيت خود را از دست ميدهد.آب مرواريد ناشي از افزايش سن شايعترين نوع آب مرواريد است و بين سنين 65 تا 74 سالگي، 50 درصد افراد و بالاي سن 75 سالگي، 70 درصد افراد به آن مبتلا ميشوند، اما ميتواند از 35 سالگي به بعد شروع شود.
ب- آب مرواريد ناشي از ساير بيماريها
اين نوع آب مرواريد در افرادي كه بيماريهاي مشخص ديگري از جمله ديابت (بيماري قند) دارند ديده ميشود. گاهي بروز آب مرواريد در رابطه با مصرف داروهاي كورتون دار است.
پ- آب مرواريد ناشي از ضربه
گاهي بلافاصله پس از صدمات چشمي و گاهي سالها بعد از آن ديده ميشود.
ت- آب مرواريد مادرزادي
برخي بچهها با آب مرورايد به دنيا ميآيند يا اينكه در كودكي به آن مبتلا ميشوند كه معمولا در هر دو چشم است. اين آب مرواريد ممكن است در بينايي اختلال ايجاد نكند، اما در صورت ايجاد اختلال حتما بايد جراحي شود.
معاینات دوره ای می تواند بیماری های مختلف چشمی را در مراحل اولیه شناسایی کند و سبب درمان به موقع آنها شود. برخی از معاینات برای بیماری ها به گونه ای است که باید در آن پزشک از روش های تخصصی مانند اندازه گیری فشار داخل چشمی استفاده کند و این تشخیص از عهده عوام و متخصصان رشته های دیگر خارج است.
نقش تغذیه در ابتلا به بیماری های چشمی به طور کلی تغذیه سالم برای تمام اجزای بدن مناسب است ولی به طور ویژه الگوهای تغدیه ای که سبب سوء تغذیه می شوند می توانند سبب بروز برخی از بیماری های چشمی شوند.در رژیم غذایی که میوه و سبزیجات وجود نداشته باشد به دلیل کمبود ویتامین A افراد بیشتر به ضعف در دید دچار می شوند.
بیماری های زمینه ای می تواند در ابتلای افراد به بیماری های چشمی تاثیرگذار باشد و افرادی که به بیماری هایی مانند دیابت دچار هستند ممکن است دچار ضعف در بینایی شوند و یا برخی از تومورها سبب ضعف در بینایی شود.
علاوه بر مراجعه به پزشک افراد باید از روش های مراقبت از چشم مانند، استفاده از عینک آفتابی مناسب برای پیشگیری از آسیب پذیری چشم کمک بگیرند.اشعه ماوراء بنفش موجود در نور آفتاب دلیل تشکیل ناخنک و تومور سطح چشمی می شود که استفاده از عینک آفتابی برای افرادی که در معرض نور شدید آفتاب، نور آفتاب در مجاورت آب مانند مناطق دریایی و یا استفاده از عینک آفتابی در روزهای برفی ضروری است.
یکی از راههای درمان این بیماری با کمک طب سنتی شستشوی چشم با عرق رازیانه است. برای رسیدن به بهبودی لازم است این کار به مدت 40 شب انجام شود.
ریختن شبی یک قطره آبلیوی تازه داخل چشم نیز از دیگر راه های درمان خانگی آب مروارید است. به این منظور نیز بایستی این عمل به مدت 40 شب ادامه یابد و سپس به مدت 40 شب دیگر یک قطره عسل داخل چشم چکانده شود.
انجام حجامت نیز از دیگر راهکارهای درمان آب مروارید در طب سنتی است. جهت انجام حجامت به منظور بهبودی آب مروارید همانند درمان خانگی آب سیاه چشم، لازم است حجامت در ناحیه ماستوئید یا همان پشت گوش توسط افراد متخصص صورت گیرد و دو هفته بعد حجامت ناحیه گیجگاهی انجام شود.
امروزه ثابت شده، جراحی مؤثرترین درمان برای بیماری آب مروارید است. بیش از 95 درصد از بیمارانی که تحت جراحی آب مروارید قرار میگیرند، در نهایت دید بهتری از قبل از عمل خواهند داشت. جراحی معمولاً بهصورت سرپایی انجام میشود و کل مدت زمان جراحی کمتر از نیم ساعت طول میکشد.